The Day Jesus Died: Why NOT “Good Thursday”? (Part 1)

Ang “Friday Theory” ay ayon lang sa minanang tradisyon na hindi naman ayon sa Biblia.
-Bishop Emi Domingo

Nitong nakaraang Holy Week, may isang Facebook page na nagpost ng dalawang article. Ang pinakapunto ng mga article, Huwebes namatay ang Panginoong Jesus at hindi Biyernes. Ang author ng article ay si Bishop Emi Domingo. Evangelical yata. Di ko sure

Hindi ako pamilyar dun sa page. Hindi rin ako pamilyar dun sa author. Lumabas na lang sa newsfeeds ko kaya binasa ko. Actually, nagcomment nga ako. Binura lang yung comment ko.

I suggest basahin muna ninyo yung articles, paki-click po ito: The Day Jesus Died at Why Good Thursday.

Sa dalawang article, basically, mayroon siyang apat na argumento para sa kanyang konklusyon na Huwebes namatay ang Panginoong Jesus.

1. Ang susunod na araw ay hindi regular Sabbath (Friday) kundi special or high Sabbath (feastday) based on John 19:31.
2. Hindi tutugma ang “Friday Theory” sa matematika ng three days and three nights base sa Matthew 17:32.
3. Nabuhay na muli ang Panginoong Jesus sa Feast of Firstfruits i.e. araw ng Linggo base sa 1Corinthians 15:20
4. Kinailangan ni Maria Magdalena maghintay ng araw ng Linggo para magdala ng oil and herbs or spices dahil hindi nalinis ang bangkay ng Panginoong Jesus at binalot na lang dala ng pagmamadali dahil sa pamamarating na Sabbath (i.e. Feast of Unleavened Bread) base sa Mark 16:2 and Luke 23:53-54)

Para hindi nakakalito ginawan ko ng chart ang timeline base sa kanyang argumento…

Nisan 14	Thursday	Passover (day of Preparation)
Nisan 15	Friday	Feast of Unleavened Bread (High Sabbath)
Nisan 16	Saturday	Sabbath (regular Sabbath)
Nisan 17	Sunday	Feast of Firstfruits

Bago mo ituloy-tuloy ang pagbasa, mas magandang basahin mo muna ang article ko na Passover Problem at Jam-Packed na Misa: Passover, Feast of Unleavened Bread at Feast of Firstfruits. May mga bagay akong sasabihin dito na ang assumption e nabasa mo na yung dalawang article na yan. Isa yan sa mga dahilan kung bakit inuna kong isulat ang dalawang article na yun.

Sa ngayon, pagtutuunan ko muna ng pansin ang argument #1, #3 at #4.

Ang susunod na araw ay hindi regular Sabbath (Friday) kundi special or high Sabbath (feastday) based on John 19:31.

Tingnan muna natin ang teksto ng Juan 19:31.

Dahil bisperas iyon ng Pasko, at ang mga bangkay sa krus ay hindi dapat abutin ng Sabbath (dahil importanteng Sabbath iyon)… (Ang Buhay na Salita, Dr. Faustino C. Ruivivar)

Bispera na noon ng pista, at kinabukasan ay espesyal na Araw ng Pamamahinga. (Ang Salita ng Dios Biblia)

Ngayon naman, tingnan natin yung eksaktong sinabi ni Bishop Domingo.

Anong problema sa argumentong ito? Yung sentence na, “In this case, it falls on Thursday”. Ano yung “it”? Chag HaMatzot [Feast of Unleavened Bread] o Passover? Kapag paulit-ulit mong binasa, yung Chag HaMatzot ang pumatak sa araw ng Huwebes at dahil “as long as it follows the day after the Passover” mangangahulugan na Martes ang Passover, Miyerkules ang “the day after the Passover”. Ganito ang mangyayari…

Nisan 14	Tuesday	Passover
Nisan 15	Wednesday	“the day after the Passover”
Nisan 16	Thursday	“it follows the day after the Passover” [Chag HaMatzot] “In this case it falls on Thursday. Hindi pwedeng Wednesday or Thursday. Thursday lang talaga.”
Nisan 17	Friday
Nisan 18	Saturday	[regular] Sabbath
Nisan 19	Sunday	Feast of Firstfruits

Pag ganyan, sobra na sa bilang. Anyway, dun naman sa isa niyang article sinabi niya na Passover, Nisan 14, ang Huwebes.

Ngayon, balikan na natin yung John 19:31. Kung titingnan ang version ni Dr. Faustino Ruivivar (na isa ring non-Catholic), tinawag niyang “bisperas ng Pasko [Paskuwa o Passover]” ang araw kung kailan namatay ang Panginoon. Ang ibig sabihin ng bisperas, isang araw bago ang mismong kapistahan. Mangangahulugan ito na namatay ang Panginoong Jesus Nisan 13 tapos ang paparating na High Sabbath ay Nisan 14, Passover. At ang Feast of Unleavened Bread ay papatak ng Nisan 15.

Assuming na nabasa mo na ang Passover Problem, maaari nating sabihin na mali ang translation ni Dr. Ruivivar. Sa mga ganyang translation nagkakaroon ng salungatan ang Synoptics at Johannine Gospel.

Tama si Bishop Emi Domingo. Nisan 14 namatay ang Panginoong Jesus at ang susunod na araw ay Nisan 15, Feast of Unleavened Bread. Pero Huwebes nga ba ang Nisan 14 noon?

Nabuhay na muli ang Panginoong Jesus sa Feast of Firstfruits i.e. araw ng Linggo base sa 1Corinthians 15:20

Hindi ko na tatalakayin dito yung pagkabuhay na muli ng Panginoong Jesus sa Feast of Firstfruits. Pakibasa na lang ang Jam-Packed na Misa: Passover, Feast of Unleavened Bread at Feast of First Fruits.

Ang dapat na lang natin itanong dito ay kung kailan ba ipinagdiriwang ng mga Judio ang Feast of Firstfruits? Tingnan natin ang sabi ni Bishop Domingo…

Sa huling pangungusap ang sabi niya, “Ito’y ginaganap ikatlong araw pagkatapos ng Paskuwa o unang Linggo o first Sunday after the Passover”. Medyo tricky. Bakit? Kasi, kung halimbawang pumatak ng araw ng Lunes ang Nisan 14 ganito ang mangyayari…

Sunday	13
Monday	14	Passover
Tuesday	15
Wednesday	16
Thursday	17	“ikatlong araw pagkatapos ng Paskuwa”
Friday	18
Saturday	19
Sunday	20	“unang Linggo o first Sunday after the Passover”

So, kailan ba talaga? Ikatlong araw pagkatapos ng Passover, o unang Linggo after Passover?

Kapag Huwebes tumapat ang Nisan 14, ganito ang mangyayari…

Sunday	10
Monday	11
Tuesday	12
Wednesday	13
Thursday	14	Passover
Friday	15
Saturday	16
Sunday	17	“ikatlong araw pagkatapos ng Paskuwa o  unang Linggo o first Sunday after the Passover

Kung laging Huwebes ang Nisan 14, swak yung “ikatlong araw pagkatapos ng Paskuwa o unang Linggo o first Sunday after the Passover” na celebration ng Feast of Firstfruits. Kaso, sabi nga niya…“it can be any given day”. 

Kailan ba talaga ang Feast of Firstfruits?

Leviticus 23 (Ang Salita ng Dios Biblia)

v. 3 May anim na araw kayo para magtrabaho, pero sa ikapitong araw ay magpahinga kayo, dahil ito ang Araw ng Pamamahinga. Huwag kayong magtrabaho sa araw na ito, sa halip ay magtipon kayo para sumamba dahil ito ang araw para purihin ang Panginoon.

v. 6-8 At sa ika-15 araw ng buwan ding iyon, magsisimula naman ang Pista ng Tinapay na Walang Pampaalsa. Pitong araw ang pistang ito…Sa unang araw ng pistang ito, huwag kayong magtatrabaho, sa halip ay magtipon kayo at sumamba sa Panginoon. At sa ikapitong araw, huwag kayong magtatrabaho sa halip ay magtipon nga kayo at sumamba sa Panginoon

v. 9-11 Kapag naroon na kayo sa lupaing ibibigay sa inyo ng Panginoon, ihandog ninyo sa kanya ang unang bigkis ng bawat ani. Dalhin ninyo ito sa pari sa susunod na araw pagkatapos ng Araw ng Pamamahinga. Itataas ito ng pari sa Panginoon para tanggapin kayo ng Panginoon sa pamamagitan nito.

Crucial itong verses na ito, hindi lang sa Christian interpretation kundi pati na rin sa Jewish tradition. Sa verses na iyan, may tatlong Araw ng Pamamahinga; 1) Ikapitong araw ng linggo [v.3] 2) Unang araw ng Feast of Unleavened Bread [v.7] 3) Ikapitong araw ng Feast of Unleavened Bread [v.8]

Pagdating sa v.9-11, dalhin daw ang unang bigkis ng bawat ani sa susunod na araw pagkatapos ng Araw ng Pamamahinga. Aling araw ng pamamahinga ang tinutukoy? Ikapitong araw ng linggo? Unang araw ng pista? O ikapitong araw ng pista? May limang sagot ang mga Judio sa tanong na iyan. Pero para sa article na ito dalawa lang muna ang ibibigay ko. Yung interpretasyon ng mga Saduceo at intepretasyon ng mga Pariseo.

Ang mga Pariseo, sila ang mga tagapagturo noon. Pangmasa sila. Ang mga Saduceo naman, sila naman yung mga yayamanin, mga aristocrats. Kadalasan ng mga nagiging pari galing sa sekta ng mga yayamanin, sila ang may kontrol sa Templo.

Ang interpretasyon ng mga Pariseo, ang tinutukoy na “Sabbath” sa Leviticus 23:9-11 ay First day of Feast of Unleavened Bread – Nisan 15. Kaya ang itinuturo nila sa masa ay dalhin ang firstfruits sa Templo nang Nisan 16.

Ang interpretasyon naman ng mga Saduceo ay ikapitong araw ng sanlinggo ang tinutukoy na “Sabbath” kaya palaging unang araw ng sanlinggo (Sunday) ang Feast of Firstfruits para sa kanila.

At dahil diyan, magkaiba rin sila ng petsa ng Pentecost.

Ang dalawang sektang ito ang may boses sa madla noong panahon ng Panginoong Jesus; ang mga Pariseo sa masa, ang mga Saduceo naman sa mga yayamanin. Kaya lang, sino ba ang nagtatanim? Siyempre, masa. Sino nagtuturo sa masa? Pariseo.  Kapag nagdala na ng unang ani ang masa sa Templo nang Nisan 16 dahil sa turo ng mga Pariseo, wala nang magagawa ang mga yayamaning Saduceo kundi tanggapin ito.

Ang interesting part ng kwento, kung paanong nagkasundo ang mga Saduceo at Pariseo na patayin ang Panginoong Jesus, nagkasundo rin naman ang mga kalendaryo nila. Paano?

Walang Judio na naniniwala na ang Feast of Firstfruits ay “ikatlong araw pagkatapos ng Paskuwa o   unang Linggo o first Sunday after the Passover” dahil hindi Passover ang  reference nila pagdating sa pag-determine ng Feast of Firstfruits kundi Sabbath tulad ng makikita natin sa Leviticus 23. Nagkakatalo na lang kung anong Sabbath ba ang tinutukoy.

The feast of unleavened bread succeeds that of the passover, and falls on the fifteenth day of the month, and continues seven days, wherein they feed on unleavened bread…But on the second day of unleavened bread, which is the sixteenth day of the month, they first partake of the fruits of the earth…They also at this participation of the first-fruits of the earth. – Josephus, Antiquities of the Jews, Book 3, Chapter 10, 5

Kung may paniniwalaan ako tungkol sa Feast of Firstfruits between a modern Gentile Bishop Domingo and an ancient Jew Josephus, dun na ako sa Judio.

Kung titingnan natin ang argumento ni Bishop Domingo sa punto-de-vista ni Josephus ang mangyayari…

Huwebes – Nisan 14 – Passover

Biyernes – Nisan 15 – Feast of Unleavened Bread

Saturday – Nisan 16 – Feast of Firstfruits

Mapupunta sa araw ng Sabado ang Resurrection. Cannot be. So, Friday talaga.

Ngayon, balikan natin yung John 19:31.

Mali ang terminolohiyang ginamit ni Dr. Ruivivar (at understandable naman yun kasi hindi madaling magsalin ng Biblia) na “importanteng Sabbath iyon” dahil lahat ng Sabbath i.e. ikapitong araw ay importanteng Sabbath para sa mga Judio. Kaya meron silang tinatawag na Araw ng Paghahanda. Ang importante, pinaghahandaan.

Mapapansin na ang Araw ng Paghahanda sa Synoptics ay laging in relation to Sabbath. Kung sinasabi ni Bishop Domingo na ang Sabbath na tinutukoy ay ang Feast of Unleavened Bread at hindi ang ikapitong araw, wala tayong mababasa sa Biblia, Old and New Testament na ang Nisan 14 ay tinatawag na “day of Preparation” in relation to Feast of Unleavened Bread. Laging Passover ang tawag sa Nisan 14.

In fact, kahit sa mga Judio sa panahon ngayon ang “day of Preparation” ay laging “day before the Sabbath“. Ilan sa paghahandang ginagawa nila ang paglilinis ng bahay, pagkain ng “lighter meals”, paghahanda ng masarap na pagkain, pagdodonate ng pera sa charity box (pushke) at ritual bath (mikvha).

(Source: https://www.myjewishlearning.com/article/preparing-for-shabbat/)

Kaya sa tingin ko, mas tamang tawaging “espesyal na Araw ng Pamamahinga” (ASND) ang susunod na araw sa John 19:31 dahil yung unang araw ng Feast of Unleavened Bread – na araw ng Pamamahinga – ay sumakto sa ikapitong araw, araw ng Sabbath.

Kinailangan ni Maria Magdalena maghintay ng araw ng Linggo

Actually, hindi ko makita kung saan banda naging malakas na argumento yung ginawa ni Maria Magdalena. Tulad ng naipaliwanag ko na, malinaw sa Synoptics na ang “day of Preparation” ay “day before the Sabbath” at hindi tinatawag na “day of Preparation” ang Nisan 14 kundi “Passover”.

Bakit hindi direktang sinabi ng mga sumulat ng Ebanghelyo na “Friday”, sa halip ginamit pa nila yung “day of Preparation” o “the day before the Sabbath”? Dahil sa kalendaryo ng mga Judio, walang pangalan ang mga araw (day). Ang natatanging may pangalan lang ay ang ikapitong araw – Shabbat.

Ang “Friday Theory” ay ayon lang sa minanang tradisyon na hindi naman ayon sa Biblia.

Ang linaw ng timeline ng Synoptics (at ni John, knowing the solution sa Passover Problem).

Nisan 14	Thursday 6pm to Friday 6pm	Thursday evening – Last Supper Friday 3pm – namatay ang Panginoong Jesus, “day of Preparation”	The Lord’s Passover
Nisan 15	Friday 6pm to Saturday 6pm	Sabbath, simula Friday 6pm	Unleavened Bread
Nisan 16	Saturday 6pm to Sunday 6pm	Resurrection, Sunday Morning	Feast of First Fruits

Ang paniniwala na ang Panginoong Jesus ay namatay sa araw ng Biyernes ay hindi isang minanang tradisyon lang na hindi naaayon sa Biblia. In fact, it’s not just Biblical, it’s very Jewish.

Up next: Hindi tutugma ang “Friday Theory” sa matematika ng three days and three nights base sa Matthew 17:32

Advertisements

Ang Skeleton ng Blog na Ito

Kung regular kang sumusubaybay sa blog na ito, mapapansin mo na ang mga ideya ay magkaka-ugnay. Medyo naging madali sa akin na sumulat sa blog na ito dahil ang mga katuruan ng Simbahang Katoliko ay parang sapot ng gagamba na magkakakonekta sa isa’t isa.

Sa blog post na ito, ibabahagi ko yung mga pangunahing ideya na tumatayong “skeleton” ng  blog na ito.

Eto na…

Krus

Ang krus ay binubuo ng dalawang “dimension”. Isang vertical (patayo) at isang horizontal (patayo). Sa Krus makikita ang pinaka-basic na idea ng Pananampalatayang Kristiyano. At naniniwala ako na hindi nagkataon na Krus ang pinili ng Diyos upang maging simbolo ng kanyang pag-ibig at pagliligtas sa atin.

Pinakamahalangang Utos

Dito natin makikita ang kaugnayan ng krus sa pinakamahalagang utos sa Biblia….

Sapagka’t gayon na lamang ang pagsinta ng Dios sa sanglibutan, na ibinigay niya ang kaniyang bugtong na Anak, upang ang sinomang sa kaniya’y sumampalataya ay huwag mapahamak, kundi magkaroon ng buhay na walang hanggan. (Juan 3:16 AB)

Iibigin mo ang Panginoon mong Dios ng buong puso mo, at ng buong kaluluwa mo, at ng buong pagiisip mo. At ang pangalawang katulad ay ito, Iibigin mo ang iyong kapuwa na gaya ng iyong sarili. Sa dalawang utos na ito’y nauuwi ang buong kautusan, at ang mga propeta. (Mateo 22:37,39-40 AB)

Ang vertical dimension ng Krus ay kumakatawan sa pag-ibig ng Diyos sa tao at ng tao sa Diyos. Samantalang ang horizontal dimension naman ay ang pag-ibig ng tao sa kapwa niya.

Sampung Utos ng Diyos

(para sa article tungkol sa Sampung Utos click mo dito)

Ang unang tatlong utos ay para sa maayos at magandang relasyon ng tao sa Diyos, ang pitong sumunod naman ay para sa maayos at magandang relasyon ng tao sa kapwa niya.

Tulad ng “Pinakamahalagang Utos” mababakas pa rin natin yung vertical at horizontal dimension ng Krus sa Sampus Utos. Vertical para sa unang tatlong utos, horizontal sa pitong kasunod.

Linggo ang Sabbath ng mga Kristiyano

Ang araw ng Linggo ang unang araw sa loob ng isang linggo sa kalendaryong Kristiyano. Ang araw ng Linggo ang Sabbath ng mga Katoliko dahil ito ang araw ng pagpapahinga sa biyaya ng Panginoon. Ang sumunod na anim na araw ay mga araw ng paggawa ng mabuti.

Mababakas rin natin sa pagkakaayos na ito ng sanlinggo ng mga Kristiyano ang “Pinamakamahalagang Utos” at pagkakahati ng “Sampung Utos” ang pagkakaroon ng pangunahing importansya ng relasyon ng tao sa Diyos kasunod ang pakikipagkapwa tao.

(para sa article tungkol sa Sabbath click mo dito)

Biyaya, Pananampalataya at Mabuting Gawa

Naunang nagmahal sa atin ang Diyos kahit hindi tayo karapatdapat mahalin. At walang anumang mabuting gawa ang sasapat para maging dahilan para mahalin niya tayo. Bago pa man tayo magkaroon ng kakayahang gumawa ng mabuti mahal na niya tayo. Biyaya ang tawag dun.

Tinatanggap natin ang biyayang ito sa pamamagitan ng pananampalataya. At kahit ang pananampalatayang ginamit natin sa pagtanggap ng biyaya ay mula pa rin sa biyaya ng Diyos. Ang pananampalataya ay pagtitiwala sa sakripisyong ginawa ng Panginoong Jesus sa Krus para sa kaligtasan natin. Ang pananampalataya ay pagtitiwala at paniniwala rin sa kanyang mga kautusan at mga pangako. Pero hindi yun natatapos dun. Hindi sapat ang pananampalataya lang para sa kaligtasan.

Huhukuman tayo ng Diyos sa Araw ng Paghuhukom ayon sa ating mga ginawa. Ang biyayang tinanggap natin sa pamamagitan ng pananampalataya ay dapat na magbunga ng mabuting gawa.

Ano ang kaugnayan ng Biyaya, Pananampalataya at Mabuting Gawa sa ibang naunang tinalakay? Simple lang. Biyaya ang pagkakaroon ng relasyon ng tao sa Diyos kahit hindi siya karapatdapat – vertical dimension ng krus. Kung ang pananampalataya naman ay pagtitiwala at paniniwala sa kautusan at mga pangako ng Panginoong Jesus dapat paniwalaan ang sinabi niyang…

Iibigin mo ang Panginoon mong Dios ng buong puso mo, at ng buong kaluluwa mo, at ng buong pagiisip mo. At ang pangalawang katulad ay ito, Iibigin mo ang iyong kapuwa na gaya ng iyong sarili. Sa dalawang utos na ito’y nauuwi ang buong kautusan, at ang mga propeta. (Mateo 22:37,39-40 AB)

Paano ipapakita ang pag-ibig sa Diyos at sa kapwa ayon sa Panginoon?

At sasagot ang Hari at sasabihin sa kanila, Katotohanang sinasabi ko sa inyo, Yamang inyong ginawa sa isa dito sa aking mga kapatid, kahit sa pinakamaliit na ito, ay sa akin ninyo ginawa.  (Mateo 25:30 AB)

Ang pananampalataya ay nasa parehong vertical at horizontal dimension. Ang mabuting gawa, horizontal.

Conclusion

Ngayon, pag-ugnay-ugnayin na natin…

Biyaya, relasyon ng Diyos sa tao at ng tao sa Diyos = vertical dimension ng krus = pinakamahalagang utos (pag-ibig sa Diyos = unang tatlong utos sa Sampung Utos = unang araw ng sanlinggo (Linggo, Sabbath).

Pananampalataya, relasyon ng tao sa Diyos at sa kanyang kapwa.

Mabuting gawa, relasyon ng tao sa kapwa tao = horizontal dimension ng krus = pinakamahalagang utos (pag-ibig sa kapwa) = 4th to 10th commandment sa Sampung Utos = Lunes hanggang Sabado.

[Paglilinaw: hindi nangangahulugan na sasambahin lang ang Diyos kapag araw ng Linggo at gagawa lang ng mabuti sa kapwa kapag kapag Lunes hanggang Sabado lang. Ang buong isang linggo ay dapat ialay sa Diyos bilang pagsamba kaya kahit ang paggawa ng mabuti sa kapwa araw-araw ay bahagi ng pagsamba sa Diyos.]

(Para sa article tungkol sa Biyaya, Pananampalataya at Mabuting Gawa click mo dito)

Yan ang pinaka-skeleton ng mga article sa blog na ito. Nung nagsisimula pa lang ako sa blogging, malinaw na malinaw na sa isip ko ang koneksyon ng mga yan.

Hindi kumpletong listahan yan, may mga hindi na ako isinama pero inaasahan ko na sa pagbabahagi ko nito ay mas madaling maiintindihan ng mga bumabasa ng mga article sa blog na ito yung nais kong iparating.

Maraming salamat sa pagbabasa!

Isang Linggong Pag-ibig (Bakit Linggo ang Sabbath ng mga Katoliko?)

Hi! Musta na? Anong balita?

Matagal-tagal din akong di nag-blog. Medyo sinapian kasi ako…ng katamaran. Haha! Ngayon, eto medyo sinisipag na naman ako magsulat. At ang article na ito e tungkol sa kung bakit ba araw ng Linggo ang Sabbath ng mga Katoliko.

Kung regular kang nagbabasa ng blog na ito, malamang nabasa mo na yung article ko tungkol sa Sampung Utos ng Diyos na binago (daw) ng Simbahang Katoliko. O maaari rin naman na nagse-search ka lang sa internet tungkol sa Sampung Utos at nagkataon na sa article na yun ka napunta.

Kung di mo pa nababasa, mas maganda na unahin mong basahin yun bago mo basahin itong article na ito. Click mo dito.

Kaya ko ginawa itong article na ito e dahil yung article na yun e nakatuon sa mga utos tungkol sa idolatry, ari-arian at pag-aasawa. Hindi kasama sa natalakay yung Sabbath. Masyado na kasing hahaba ang article kung isasama ko pa yun. At dahil hindi kasama ang Sabbath sa natalakay sa article na yun, siguro mga tatlong SDA na yata ang nagtatanong sa akin tungkol sa Sabbath. At dahil nga may sapi ako ng katamaran, ang sagot ko lang sa kanila e “pakihintay lang ang article”. Ibig sabihin nun, hintay kayo kung kelan ako sipagin magsulat. At tingin ko masyado nang matagal yung hinintay nila kaya naisipan ko nang magsulat. Kakahiya naman eh. Hehe.

Ok, simulan na natin sa message na ito…

Alvion Suplito Jancinal Hulyo 23, 2015 bandang 6:20 hapon said:

hi! berto sa bible ang ay sabbath day,ang araw na yan sabado. bkt sa catholic ay iniba but naging linggo, cnabi ni cristo ibahin natn ang araw ng sabado gawin natin linggo.

Source: https://pilipinongkatoliko.wordpress.com/2013/07/30/ang-sampung-utos-ng-diyos-binago/#comment-1603

Bilang sagot, simulan natin sa dalawang verse na sa palagay ko e very significant pagdating sa usapin ng Sabbath….

Pinagmasdan ng Diyos ang lahat niyang ginawa, at lubos siyang nasiyahan. Lumipas ang gabi, at sumapit ang umaga—iyon ang ikaanim na araw. Nilikha nga ng Diyos ang langit at ang lupa at ang lahat ng bagay na naroroon. Tinapos niyang likhain ang lahat ng ito sa loob ng anim na araw, at siya’y nagpahinga sa ikapitong araw. Pinagpala niya ang ikapitong araw at itinuring itong banal, sapagkat sa araw na ito siya nagpahinga matapos likhain ang lahat.

-Genesis 1:31-2:1-3

“Lagi mong tandaan at ilaan para sa akin ang Araw ng Pamamahinga. Anim na araw kang magtatrabaho, at tapusin mo ang dapat gawin. Subalit ang ikapitong araw ay para kay Yahweh na iyong Diyos; ito ay Araw ng Pamamahinga. Sa araw na ito’y huwag magtrabaho ang sinuman sa inyo; kayo, ang inyong mga anak, mga aliping lalaki o babae, ang inyong mga alagang hayop, ni ang mga dayuhang nakikipamayan sa inyo. Anim na araw kong nilikha ang langit, ang lupa, ang mga dagat at ang lahat ng nasa mga ito. Ngunit namahinga ako sa ikapitong araw. Kaya’t ito’y aking pinagpala at inilaan para sa akin.

Exodo 20:8-11

Ayon sa Genesis nilikha ng Panginoong Diyos ang lahat sa loob ng anim na araw (huwag na muna natin isama sa usapan kung literal na “araw” o katumbas ng “mahabang panahon” yung araw na tinutukoy doon), at nagpahinga sa ikapitong araw. Kung papansining maigi, nung nililikha ng Diyos ang sansinukob wala pang kalendaryo kaya wala pang pangalan ang mga araw. Hindi nagsimula ang isang linggo sa araw ng Linggo kundi sa Unang Araw. Hindi nagpahinga ang Diyos sa araw ng Sabado kundi sa Ikapitong Araw. Walang ibinigay na pangalan ang Biblia sa mga araw na lumikha at nagpahinga ang Diyos.

Sa Unang Paglikha (na isinaad sa Genesis 1) ay nagsimula ang isang linggo sa paggawa at nagtapos sa pagpapahinga, ang ganitong pagsasa-ayos ng isang linggo ay makikita rin sa kalendaryo ng mga Hudyo. Sa Ikalawang Paglikha (New Creation) – ang Simbahan – nagsisimula ang isang linggo sa pagpapahinga (araw ng Linggo), at nagpapatuloy sa paggawa (Lunes hanggang Sabado), ito naman ang makikita sa kalendaryo ng mga Kristiyano. Bakit?

Sapagkat dahil sa kagandahang-loob ng Diyos kayo ay naligtas sa pamamagitan ng pananampalataya; at ang kaligtasang ito’y kaloob ng Diyos at hindi sa pamamagitan ng inyong sarili; hindi ito bunga ng inyong mga gawa kaya’t walang dapat ipagmalaki ang sinuman. Sapagkat tayo’y nilalang ng Diyos; nilikha sa pamamagitan ni Cristo Jesus upang iukol natin ang ating buhay sa paggawa ng mabuti. Iyan ang layuning pinili ng Diyos para sa atin noong una pa man.

Efeso 2:8-10

Sa unang tingin, mukhang walang kinalaman ang Efeso 2:8-10 sa usapin ng Sabbath, pero kung pag-iisipang maigi meron.  Nagsisimula ang bagong paglikha sa biyaya ng Diyos. At ang paglikhang ito ay sa pamamagitan ng biyaya at tubig ng binyag…

Ngunit nang mahayag sa atin ang kabutihan at pag-ibig ng Diyos na ating Tagapagligtas, iniligtas niya tayo, hindi dahil sa ating mabubuting gawa kundi dahil sa kanyang habag sa atin. Tayo’y ipinanganak na muli sa pamamagitan ng tubig at tayo rin ay binago ng Espiritu Santo.

Tito 3:4-5

Ang Efeso 2:8-10 at Tito 3:4-5 ay parehong nagpapakita na tayo ay iniligtas ng Diyos sa pamamagitan ng biyaya at hindi ng mabuting gawa. Efeso 2:8-10 ipinakita na tayo ay naligtas dahil sa biyaya ng Diyos sa pamamagitan ng pananampalataya. Sa Tito 3:4-5 naman, ipinakita na tayo ay naligtas dahil sa biyaya ng diyos sa pamamagitan ng tubig at Espiritu Santo i.e. binyag.

Sa pamamagitan ng binyag tayo ay namamatay kasama ni Cristo at nabubuhay bilang isang bagong nilalang (tingnan Jn 3:5, Roma 6:1-14, at 2 Corinto 5:17)

Para maintindihan natin ang kaugnayan ng biyaya, pananampalataya at mabuting gawa mabuting unuwain natin ang Efeso 2:8-10 sa katuruan ng Panginoong Jesus sa Mateo 25:14-30. Pero dahil masyadong mahaba ang Mateo 25:14-30, di ko na ilalagay dito, pakibasa na lang sa inyong Biblia.

Mapapansin na sa v.15 (ng Mateo 25) ay binigyan ng panginoon ng salaping ginto ang kanyang mga alipin. Ito ay sumisimbolo sa Biyaya ng Diyos. Ang mga pinagbigyan ay mga alipin lamang at hindi karapat-dapat pagbigyan ng mga salaping ginto. Wala silang ginawang anumang mabuti upang maging karapat-dapat tumanggap ng salaping ginto. Ito ay kabutihang loob o biyaya ng kanilang panginoon. At maging ang dami ng kanilang natanggap ay ayon din sa kabutihang loob ng kanilang panginoon.

At makikita natin na tinanggap ng mga alipin ang mga salaping ibinigay sa kanila ng Pangioon. Ito ay sumisimbolo sa pananampalataya ng tao.

Sa bandang huli, tumubo ang salapi ng dalawang alipin, yung sa isa ay ibinaon sa lupa ang kanyang salapi.

Kung mapapansin sa kwento, ang mga alipin ay hinukuman ayon sa tubo ng kanilang tinanggp na salapi na ibinigay ng kanilang panginoon.

Sa madaling sabi, ang Biyaya ng Diyos ay ating tinatanggap sa pamamagitan ng pananamapalataya, pero tayo ay huhukuman ng Diyos ayon sa ating mga gawa. (Juan 6:29, Roma 2:6-7, Pahayag 20:12)

Hindi naman magiging “magaling! tapat at mabuting lingkod” yung mga alipin kung walang ibinigay na salaping ginto sa kanila. Hindi magkakaroon ng tubo kung walang puhunan mula sa panginoon.

Ang biyaya ng Diyos ang puhunan, ang mabuting gawa ang tubo. Kung tayo man ay maging “magaling! tapat at mabuting lingkod” sa ating mabubuting gawa ito ay dahil sa biyaya ng Diyos.

Kaya nga ang pakiusap ni San Pablo, ng apostol ng maestro na si Hesus, “Yamang kami’y mga katulong sa gawain ng Diyos, nakikiusap kami sa inyo na huwag ninyong sayangin ang kagandahang-loob na ibinibigay sa inyo ng Diyos”. (2 Cor.6:1). Kailangang magkaroon ng tubo (mabuting gawa) ang puhunang (biyaya) binigay sa atin ng Diyos.

Ang unang Sabbath ay Ikapitong Araw (Sabado, sa kalendaryo natin ngayon) ay naka-ayon sa unang paglikha.

Ang ikalawang Sabbath ay Unang Araw (Linggo, sa kalendaryo natin ngayon) ay naka-ayon sa ikalawang paglikha.

Nagsisimula ang isang linggo ng mga Kristiyano sa Biyaya ng Diyos – sa Banal na Eukaristiya – at nagpapatuloy sa paggawa ng mabuti sa mga sumusunod na anim na araw.

Ang araw ng Linggo – ang unang araw ng ‘sanlinggo sa ating kalendaryo – ay araw ng pagpapahinga sa presensya ng Diyos, araw ng pagtanggap sa Biyaya ng Diyos. Ang Lunes hanggang Sabado ay mga araw ng paggawa ng mabuti.

Nangangahulugan lang ito na tayo ay hindi Kristiyano lang sa araw ng Linggo at mga pagano mula Lunes hanggang Sabado. Dapat ma-extend sa iba yung biyayang tinanggap sa araw ng Linggo. Kung paanong gumawa ang Diyos mula Una hanggang Ikaanim na araw, dapat din tayong gumawa ng mabuti mula Lunes hanggang Sabado. At kung paanong pinagmasdan ng Diyos ang lahat niyang ginawa at siya ay nasiyahan (Gen.1:31), darating ang araw na pagmamasdan din ng Diyos ang ating mga gawa…at ipagsusulit kung siya masisiyahan o hindi (Mateo 25:31-46, Juan 5:27-29, Roma 2:13,16, 1Corinto 3:8-9, 2Corinto 5:10, Pahayag 20:11-15).

Sumagot si Jesus, “Ito ang pinakamahalagang utos: ‘Pakinggan mo, Israel! Ang Panginoon nating Diyos ang tanging Panginoon. Ibigin mo ang Panginoon mong Diyos nang buong puso, buong kaluluwa, buong pag-iisip at buong lakas.’ Ito naman ang pangalawa, ‘Ibigin mo ang iyong kapwa gaya ng pag-ibig mo sa iyong sarili.’ Wala nang ibang utos na hihigit pa sa mga ito.” – Marcos 12:29-31

Kahit ang Marcos 12:20-31 ay maaaninag sa isang buong linggo ng kalendaryong Kristiyano; unahin mo ang Diyos, sunod ang kapwa mo.

At bilang pagtatapos, iiwan ko ang mga salitang ito mula sa Banal na Kasulatan…

Kaya nga habang nananatili ang pangako ng Diyos, na tayo’y makakapasok at makakapagpahinga sa piling niya, mag-ingat kayo at baka mayroon sa inyong hindi makatanggap ng pangakong ito. Sapagkat tulad nila’y napakinggan din natin ang Magandang Balita, ngunit hindi nila pinakinabangan ang balitang kanilang narinig dahil hindi nila ito tinanggap nang may pananampalataya. Tayong mga sumampalataya ang nakatanggap ng kapahingahang ipinangako. Ito’y ayon sa kanyang sinabi,

“Sa galit ko’y aking isinumpa,
‘Hindi sila makakapasok at hindi makakapagpahinga sa aking piling.’ “

Sinabi niya ito kahit tapos na niya ang kanyang mga gagawin mula nang likhain ang sanlibutan. Sapagkat sinasabi sa isang bahagi ng kasulatan ang tungkol sa ikapitong araw, “At sa ikapitong araw, nagpahinga ang Diyos sa kanyang paglikha.” At muli pang sinabi, “Hindi sila makakapasok at makakapagpahinga sa aking piling.” Ang mga unang nakarinig ng Magandang Balita ay hindi nakapasok at nakapagpahinga dahil hindi sila sumampalataya. Ngunit may mga inaanyayahan pa ring magpahinga sa piling ng Diyos. Kaya’t muling nagtakda ang Diyos ng isa pang araw na tinawag niyang “Ngayon”. Pagkalipas ng mahabang panahon, sinabi sa pamamagitan ni David sa kasulatang nabanggit,

“Ngayon, kapag narinig ninyo ang tinig ng Diyos,
iyang inyong puso’y huwag patigasin.”

Kung ang mga tao noon ay nabigyan ni Josue ng lubos na kapahingahan, hindi na sana ipinangako pa ng Diyos ang tungkol sa isa pang araw ng kapahingahan. Kung paanong nagpahinga ang Diyos sa ikapitong araw, mayroon ding kapahingahang nakalaan sa mga taong sumasampalataya sa Diyos, sapagkat ang sinumang makapasok at makapagpahinga sa piling ng Diyos ay magpapahinga rin sa kanyang paggawa, tulad ng Diyos na nagpahinga sa kanyang paglikha. Kaya’t sikapin nating makamtan ang kapahingahang iyon at huwag mabigong tulad ng mga hindi sumasampalataya.

Ang salita ng Diyos ay buhay at mabisa, mas matalas kaysa alinmang tabak na sa magkabila’y may talim. Ito’y tumatagos maging sa kaibuturan ng kaluluwa at espiritu, ng mga kasukasuan at buto, at nakakaalam ng mga iniisip at binabalak ng tao. Walang makakapagtago sa Diyos; ang lahat ay hayag at lantad sa kanyang paningin, at sa kanya tayo mananagot.

-Hebreo 4:1-13